GESCHIEDENIS
MARKET GARDEN
Op 17 september 1944 startte Operatie Market Garden. De militaire operatie bestond uit een grootschalige luchtlandingsoperatie (Market) en een grondoffensief vanuit België (Garden). Britse, Poolse en Amerikaanse luchtlandingstroepen zouden belangrijke bruggen over Nederlandse rivieren innemen, waarna grondtroepen via deze bruggen snel zouden kunnen doorstoten naar het IJsselmeer. Daarmee zouden de Duitse troepen in het westen van Nederland in de tang worden genomen en was er tevens de mogelijkheid om naar het oosten door te stoten, waar het Ruhrgebied lag, het industriële hart van Duitsland. Door het Ruhrgebied, waar de Duitse oorlogsindustrie was gevestigd, in handen te krijgen, hoopten de Geallieerden Duitsland op de knieën te krijgen en de oorlog te beslechten. Met als uiteindelijke doel de vreselijke oorlog, die al bijna vijf jaar duurde, te beëindigen.
Het veroveren van de verkeersbrug in Arnhem en de spoorbrug bij Oosterbeek was een onderdeel van de Operatie. Hiertoe landden er in de week van 17 september 1944 de 1ste Britse Airborne Divisie en 1ste Onafhankelijke Poolse Luchtlandings brigade op verschillende plekken, om via de Renkumse dorpen Wolfheze, Heelsum, Renkum, Doorwerth, Heveadorp en Oosterbeek de bruggen te bereiken.
Alleen het 2de Bataljon van Luitenant-Kolonel John Frost wist uiteindelijk de verkeersbrug te bereiken en daar vier dagen stand te houden. De overige troepen konden Arnhem niet bereiken en hergroepeerden zich in Oosterbeek. De spoorbrug was toen al opgeblazen door de Duitsers.
In de nacht van 25 op 26 september 1944 trokken de Britten zich over de Rijn terug en kwam na negen dagen een einde aan de ‘Slag om Arnhem’.
AIRBORNE MEMORIAL SERVICE
Op zondag 25 september 1945 vond op initiatief van Generaal Major R.E. Urquhart en waarnemend burgemeester Jan ter Horst de eerste Airborne Memorial Service plaats. In een gezamenlijke herdenkingsdienst van Britten en Nederlanders werden de gesneuvelde militairen herdacht.
De orde van dienst werd gedrukt door lokale drukkerijen en bestond uit het zingen van de volksliederen en het uitspreken van gebeden. De Koninklijke Harmonie Oosterbeek zorgde voor de muzikale begeleiding van de gezangen. De eerste herdenkingsdienst eindigde met het uitspreken van de zegen en het spelen van de “Last Post” en “Reveille”.
Waar in 1945 alleen de mannen van de Britse 1st Airborne Division werden herinnerd, werden een jaar later ook de Royal Air Force en andere Geallieerde strijdkrachten genoemd. Sinds 1979 wordt ook de Poolse Parachutistenbrigade die aan de Airborne Divisie was toegevoegd specifiek benoemd.
De Orde van Dienst van de Airborne Memorial Service is vandaag de dag bijna hetzelfde als die van 25 september 1945, waarbij de Koninklijke Harmonie Oosterbeek nog altijd voor de muzikale begeleiding zorgt.
DE BLOEMKINDEREN
Ruim 800 kinderen komen tijdens de Airborne Memorial Service in stilte de Begraafplaats op en leggen bloemen op de graven. Het was pater Dijker die in 1945 voorstelde om de schoolkinderen bloemen te laten leggen op de toen nog donkere, zanderige graven.
Deze traditie werd tot en met de 25ste herdenking in 1969 in ere gehouden. In 1978 bleek dat veel scholen graag hun respect wilden betuigen en bloemen wilden leggen en werd de traditie in ere hersteld.
Het binnenkomen van de schoolkinderen met bloemen uit hun tuinen en de velden van Oosterbeek maakte vanaf het begin veel indruk op de toen aanwezige militairen. Nog altijd beschouwen velen de bijdrage van de bloemkinderen tot een hoogtepunt van de herdenkingsplechtigheid.
DE ARNHEM-OOSTERBEEK WAR CEMETERY
Na de Slag om Arnhem werd duidelijk hoe groot de impact is geweest: de schade aan de dorpen, de vele gewonde militairen en burgers en de vele doden die tijdens en na de Slag zijn begraven in tijdelijke (veld)graven.
Na goed overleg tussen de Gemeente Renkum, de Geallieerde legerleiding en het Nederlands Ministerie van Defensie werd op 30 juli 1945 begonnen met de aanleg van de Arnhem-Oosterbeek War Cemetery, bij velen beter bekend als de Airborne Begraafplaats. In februari 1946 was de aanleg van de Begraafplaats voltooid en een rustplaats geworden voor de 1.730 gesneuvelde Geallieerde militairen.
De Begraafplaats en de graven worden onderhouden door de Commonwealth War Graves Commission (CWGC). Op de website van de CWGC is meer informatie te vinden over de Begraafplaats en de individuele graven.
